19.11.2011 «Аҡ торна» конкурсы тамамланды, еңеүселәр билдәләнде!
Төрки телле шиғри әҫәрҙәрҙе тәржемә итеүселәрҙең «Аҡ торна» халыҡ-ара конкурсы (ул быйыл апрелдә иғлан ителгәйне) шиғриәт һөйөүселәрҙең киң ҡатламын төрки телдәр ғаиләһенә ингән телдәрҙең береһендә, әйтәйек, азербайжан, алтай, башҡорт, ғағауз, долган, ҡаҙаҡ, ҡарағалпаҡ, ҡарасай-балҡар, ҡырғыҙ, ҡырым татарҙары, ҡумыҡ, нуғай, татар, тофалар, тува, төрөк, төркмән, үзбәк, уйғыр, урум, хакас, сыуаш, шор, яҡут телдәрендә яҙылған әҫәрҙәрҙең рус телендәге тәржемәһе менән таныштырыуҙы маҡсат итеп ҡуйҙы.
Тәүге тапҡыр үткәрелеүсе халыҡ-ара «Аҡ торна» конкурсы «Имидж-консультант» консалтинг компанияһы тарафынан һәм был конкурсҡа «фатиха» биргән Башҡортостан Республикаһы Мәҙәниәт министрлығы, Башҡортостан Республикаһы Яҙыусылар союзы, «Мәҙәниәт» ТВ-каналы («ВГТРК» ФДУП филиалы – «Башҡортостан» ДТРК-һы), «Бельские просторы», «Ағиҙел» әҙәби-нәфис журналдары ойошмалары менән берлектә үткәрелде.
Төрки донъяһы, Башҡорт иле Нәсими, Абай, Ғабдулла Туҡай, Хәмзә Хәким-зәдә кеүек аҫыл шиғриәт әһелдәрен белә. Башҡорт шиғриәте шәреҡ донъяһына Мифтахетдин Аҡмулланы, Мәжит Ғафуриҙы, Мостай Кәримде, Рәми Ғариповты, Рауил Бикбаевты, Абдулхаҡ Игебаевты һәм бүтән һүҙ оҫталарын биргән.
Белеүебеҙсә, рус теле донъялағы иң ҙур телдәрҙең береһе, славян телдәренең иң таралғаны, БМО-лағы рәсми телдәрҙең береһе булып тора. Шуға ла был тәржемә конкурсы үрҙә телгә алынған төрки телдәрендә яҙыусы бик күп авторға үҙ әҫәрҙәре менән уҡыусыларҙың киң аудиторияһына, Рәсәй кимәленә сығырға мөмкинлек бирер, милли әҙәбиәттәр үҫешендә мөһим урын алыр, тигән өмөт һәм маҡсаттан сығып ойошторолдо.
Әлеге көндә Рәсәйҙә һәм башҡа илдәрҙә төрки телдәренән тәржемә итеүселәр өсөн конкурстар бик үткәрелмәй. Был йәһәттән «Аҡ торна» конкурсы ҙур мәҙәни әһәмиәткә эйә, халыҡтар араһында үҙ-ара аңлашыуҙы үҫтереүгә, милләт-ара ихтирамды нығытыуға ярҙам итеүсе уникаль әҙәби сара булып тора. Икенсе халыҡтың мәҙәниәте, әҙәбиәте менән танышыу – халыҡтар араһындағы тыныслыҡҡа һәм татыулыҡҡа илтеүсе иң төп аҙымдарҙың береһе.
Яҙ етеү билдәһе булараҡ торналарҙың килеүе – рухи яңырыу, физик көс һәм ғәйрәт символы. Конкурстың логотибында ике бейеүсе торна сағылдырылған. Уларҙың парлап бейеүе йәшәүҙең һәм мөхәббәттең кәүҙәләнеше булып ҡабул ителә. Һүрәт композицион яҡтан төрки халыҡтарының традицион биҙәктәрен хәтерләтә. Торналарҙың ҡанаттары ҡояш менән ярым ай рәүешендә бер-береһенә үрелгән, шуның менән улар ике мәҙәниәттең – Көнбайыш менән Көнсығыштың, Европа менән Азияның берҙәмлеген сағылдыра.
Конкурста, ҡайҙа йәшәүҙәренә һәм гражданлыҡтарына ҡарамаҫтан, 18 йәше тулған тәржемәселәр ҡатнашты һәм бөтәһе 370 эш ҡабул ителде. Унда Алтай, ҡабарҙа-Балҡар, Саха (Якутия), Тыва, Хакасия Республикалары, Мәскәү, Ярославль, Әстерхан ҡалалары, ҡаҙағстан, Үзбәкстан, Украина, Германия һәм Австрия вәкилдәре көстәрен һынап ҡараны. Әлбиттә, Башҡортостандан әҙиптәр айырыуса күп ҡатнашты: Өфө, Стәрлетамаҡ, Салауат, Бәләбәй, Дәүләкән, Туймазы ҡалаларынан, Көйөргәҙе, Салауат, Өфө райондарынан тәржемәселәр конкурсҡа әҙәби шәлкемдәрен тәҡдим итте.
Конкурс номинациялары түбәндәгесә булды: лирика, гражданлыҡ шиғриәте, эксперименталь форма.
Һәр номинацияла лауреаттар һәм дипломанттар билдәләнде.
Башҡорт теленән иң яҡшы тәржемә авторына баһалама комиссияһының махсус призы биреләсәк.
Бәйге дауам итә: финалға Өфөнән дүрт шағир-тәржемәсе үтте: Розалия Дәүләтбәкова, Светлана Чураева, Айҙар Хөсәйенов, Дамир Шәрәфетдинов. Розалия Дәүләтбәкова – төрөксәнән, ҡалғандары башҡорт теленән тәржемә итте.
Хәҙер иһә был матур, күркәм мәҙәни сара тамамланды. Еңеүселәр билдәләнде! Лауреаттар менән осрашыу тантанаһы 25 ноябрҙә Өфөнөң Йәштәр һарайында киске сәғәт 6-ла үтәсәк. Унда республикабыҙҙа йәшәгән төрлө милләт вәкилдәренән торған киң билдәле эстрада «йондоҙҙар»ы сығыш яһаясаҡ, күргәҙмә ойоштороласаҡ, еңеүсе лауреаттар үҙҙәре тәржемә иткән шиғырҙарын уҡып ишеттерәсәк.
Еңеүселәргә аҡсалата приздар һәм иҫтәлекле бүләктәр тапшырыу тантанаһы концерт номерҙары менән үрелеп барасаҡ.
Күркәм, мауыҡтырғыс саранан ситтә ҡалмағыҙ! Тантанаға инеү бушлай.
Р. ТАЙМАҪОВ.