26.11.2011 Еңеүсегә – Яңы йыл өҫтәленә бер табынлыҡ аҙыҡ-түлек

ҡәҙерле дуҫтар, «Йәшлек» гәзите «Мин нисек Яңы йыл ҡаршыланым» тигән конкурс иғлан итте.
Был конкурста ҡыҙыҡлы, фәһемле үткән Яңы йыл мажаралары хаҡында бәйән ителергә тейеш. Мотлаҡ һәр нәмәне эскегә бәйләргә тимәгән, уныһын гәзит уҡыусылар яҡшы аңлай торғандыр.
Әйткәндәй, бәйгелә «Йәшлек»те яҙҙырып уҡыусылар ғына ҡатнаша ала. Еңеүсегә – Яңы йыл табыны өсөн күркәм күстәнәс (сәй, һут, шампан шарабы, емеш-еләк, кәнфит, колбаса, балыҡ һ.б.).
Еңеүсе 24 декабрь һанында билдәле буласаҡ. Һеҙҙән ҡыҙыҡлы хаттар көтәбеҙ, дуҫтар!

Яңы йыл хәтирәләре
Яңы йыл яҡынлаша. Кескәй саҡтан уҡ был байрамды ниндәйҙер эске бер тулҡынланыу менән көтәм.
Бәләкәй сағымда әсәйем Мөьминә Зайҙулла ҡыҙы Яңы йыл байрамын алдан әҙерләнеп уҙғара торғайны. Үҙе уҡытыусы булғанлыҡтан, мәктәптән ҡайтып та инмәй, ә шулай ҙа үҙ балаларын да онотмай, иғтибар бүлә белде. Яңы йылға ике аҙна ҡала атайым Фәнүр Әхсән улы ҡупшы шыршы алып ҡайта. Бергәләп биҙәйбеҙ.
31 декабрҙә көндөҙ иптәштәребеҙҙе, күршеләребеҙҙе байрамға саҡырабыҙ. Өй тулы эреле-ваҡлы балалар йыйылып китә. Ул әйлән-бәйлән уйнайбыҙ, шыршы тирәләй сыр-сыу килеп сабышабыҙ. Ә иң ҡыҙығы − «ып-ысын» ҡыш бабайҙың килеп инеүе. Ҙур ҡапсығынан һәр беребеҙгә күстәнәстәр өләшә, беҙҙең шиғыр-йырҙарҙы тыңлап, бүләктәр бирә. Ул күстәнәстәрен нисек еткергән?! (60 һум эш хаҡына дүрт баланан арттыра ла алырға кәрәк бит әле). Күңеле киң шул әсәйемдең!
Йылдар үткәс, ошо байрамдарға икенсе күҙлектән ҡарайым. Әсәйем бушамағанда иң шәп уҡыусыларын ярҙамға саҡырған, улары теләп килгән. Күстәнәстәр һалырға «Агитатор блокноты» журналының ҡуш биттәренән тоҡсайҙар яһап ултырған. Кәнфит-печеньеһын да еткергән. Ә бит ул заманда самалы ғына эш хаҡын нисек кенә һуҙһаң да еткерә алмай ыҙалайҙар ине.
Яңы йыл менән бәйле тағы бер хәтирә әленән-әле иҫкә төшөп, бөгөнгө көндөң ҡәҙерен белеү кәрәклеген иҫкәртеп ҡуя.
… 1998 − Яңы йыл яҡынлаша. Сентябрҙән бирле уҡытыусыларҙың эш хаҡы күргәне юҡ. Иптәшем Әлмир Зәйнәғетдин улы − химия, биологиянан, мин рус теле һәм әҙәбиәтенән уҡытып йөрөгән саҡ. Яңы йыл яҡынлашҡан һайын түҙемһеҙләнеп аҡса көтәбеҙ.
… Бер айлыҡ эш хаҡына икебеҙгә … бер йәшник араҡы бирҙеләр. Мәктәптә ял кисәһе ине, килтереп бушаттылар. Директор нисек тә таратып бөтөрөргә тейеш. Ни эшләйһең, балаларҙы ултыртып алып килгән санаға һалып алып ҡайтып киттек. Үҙем көрт йырып барам, күҙ йәштәре битте өтә, башта бер генә уй: был араҡыны ҡайҙа итергә? Иптәшем эсмәй, Аллаға шөкөр! Һатырға уҡытыусылыҡ намыҫы ҡушмай…
Ул ваҡытта улдарыбыҙ 6 һәм 2 йәшлек ине. Яңы йылда ҡыш бабай теләгән уйынсығыңды шыршы аҫтына килтереп һала, тип әйтһәк, ышаналар (үҙебеҙ шулай өйрәттек). Тиҙерәк ҡупшы шыршы ҡуйҙыҡ, уны бергәләп биҙәнек. Улдарыбыҙ көн дә тора ла, шыршыны ҡарарға йүгерә. Ә тәтәй юҡ! Беҙ ҙә, ҡайҙан ғына аҡса табырға икән, тип ҡайғырабыҙ. Яңы йыл табынын уйлаған да юҡ! Ит, картуф бар − бәлеш һалам, тортты үҙем бешерәм − ҡыҫҡаһы, юҡтан да әҙерләргә әүәҫләнеп бөткәнмен. Ни тиклем көтһәк тә, аҡса бирмәгәс, аптырап, һөт, май алдым да, үҙ ғүмеремдә тәүге тапҡыр ҡандра баҙарына һатырға киттем. Берәй таныш килеп сыҡмаһа ярар ине, тип ҡурҡам, ғәрлегемдән ергә инерҙәймен, шулай ҙа балалар хаҡы тип торам. Үҙ нәмәңде һатыуҙың ни ояты булғандыр, үҙенә күрә бер кәртәне үтә алмай ыҙалан­ғанмындыр инде.
Йәкшәмбе булғас, кеше күп. «Һә» тигәнсе һөт бөттө, етмәй ҙә ҡалды хатта. Иптәшем арлы-бирле йөрөй ҙә хәлде белеп китә. Кәрәкле уйынсыҡтарҙы тапҡан, аҡса етеңкерәмәй. Майҙың да хаҡын төшөрҙөм дә һатып ебәрҙем. Хәҙер нисек тә балаларға күрһәтмәй генә бүләктәрҙе алырға кәрәк.
Мин улдарымды ҡыш бабай тураһында һөйләп, әүрәтеп алып киттем, аталары уйынсыҡтар, күстәнәстәр алып ҡалды. Юл буйы нисек бүләктәрҙе һиҙҙермәй генә ҡуйырға тип план ҡороп ҡайттым. «Запорожец»тан төшөп, ҡапҡабыҙҙы астым да, икеһенә ике яҡ ҡапҡаны тотоп торорға ҡушып, өйгә йүгерҙем. Балалар артымдан килеп инделәр ҙә, тиҙерәк шыршы төбөн ҡарайҙар.
Өлкәне Азамат: «Әсәй, ҡара әле, ҡыш бабай уйынсыҡтар ҡуйып киткән. Әле генә ингән, ана эҙенең ҡары ла иремәгән!» − ти.
Уға бәләкәсем Айзат ҡушыла: «ҡала әле, абием, зул шкаляк та билгән! Ула!» − ти. Икәүләп бүләктәрен бүлешеп алдылар. Береһенең ҡулында − ҙур пакет тулы «Лего», икенсеһендә – пультлы ҙур машина. Ул машина йырлай-йырлай йөрөй, балалар ҡыуаныстан һикергеләй, шоколадтарын беҙгә лә бүлеп бирҙеләр. Дүртәүләп шыршы тирәһендә өйрөләбеҙ. Атайҙары менән «Лего»нан гараж яһап, теге машинаны пульт ярҙамында әле индерәләр, әле сығаралар…
− Балаларға бәхет өсөн күп тә кәрәк түгел! − тинем дә, күҙемдән атылып сыҡҡан йәшемде һөртөргә лә онотоп ҡарап торам икән. Улдарым күреп ҡалған да, йүгерешеп килделәр:
− Әсәй, илама, әллә ҡыш бабай һиңә бер нәмә лә бирмәй тип илайһыңмы? Бына беҙ һиңә үҙебеҙ бүләк әҙерләнек! − тип, үҙҙәре яһаған матур открытка, апликация, пластилин уйынсыҡтарын килтереп бирҙеләр.
Шул мәл бөтә нәмә, ғәрләнеп һөт һатыуҙар, юҡты бар итеп ашарға әҙерләүҙәр, аҡса юҡлыҡтан ирешеүҙәр онотолдо ла ҡуйҙы. Балаларыбыҙға ысын байрам бүләк итә алыуыбыҙға ҡыуандыҡ.
Ә ике көндән һуң, 31 декабрҙә, ике айлыҡ эш хаҡын аҡсалата бирҙеләр һәм 1 ғинуарҙа аҡса алмашынасағын хәбәр иттеләр. Төштән һуң баҙарға барып, 3600000 һумға йомшаҡ мебель алып ҡайттыҡ. Был бөтә ғаиләбеҙгә байрам бүләге булды. Ике креслоны тағатып, ике улыбыҙ, софаһында үҙебеҙ Яңы йыл төнөн ҡаршыланыҡ. Байрам табынында һый күп булды, бөтәһен дә үҙем булған нәмәнән хәстәрләнем. Ә бына эсемлектәрҙән − балалар шампаны һәм компот! Һәм ниндәй күңелле байрам! Күңелдәр тулы өмөт, киләсәк йылдың матур, мул булыуына ышаныс…
Яңы йылда ҡыш бабайҙың уйынсыҡтар килтереүен үҙенә күрә бер тәрбиә алымы итеп тә файҙалана инек. «ҡыш бабай тәртипле, эшсән, тыңлаусан балаларға ғына бүләктәр килтерә», − тип өйрәттем. Балалар ярамаған эш ҡылһа, һауаға ҡарап: «Эй, улым, тиҙерәк хатаңды төҙәт! ҡыш бабай бейектән бөтәһен дә күреп тора бит!» − тинем. Уҡыуҙары ла Яңы йыл яҡынлашҡан һайын яҡшыра бара ине.
Әкиәткә ышандырғанбыҙ… Мөғжизәгә ышанып үҫкән балаларҙың күңелдәре матур, үҙҙәре кешелекле була. Аллаға шөкөр, балаларым итәғәтле. Өлкәненә хәҙер 20 йәш. Традицияны дауам итеп, кескәй туғандарын Яңы йылда бүләкһеҙ ҡалдырмай. Бала саҡ хәтирәләренең иң сағыуы тип ҡыш бабай, Яңы йылды атай­ҙар. Тиҙҙән Яңы йыл. Улдарым үҫте инде, шулай ҙа ҡыш бабай уларҙы бүләкһеҙ ҡалдырмай. Ә өс йәшлек Айгизә ҡыҙыма уйынсыҡтарын йыйыштырып ҡуйырға өйрәтергә ҡыш бабайҙың «күреп тороуы» ярҙам итә.

Ләлә АБЗАЛОВА,
юғары категориялы башҡорт теле
уҡытыусыһы.
Туймазы районы,
Бишҡурай ауылы.